چیستی وهم و نقش آن در خطای ذهن از نظر ملاصدرا

در مورد حواس باطنی مباحث بسیاری در علم النفس مطرح شده که عمدتاً مباحث وجود شناختی است، مباحثی از قبیلِ جسمانی بودن یا غیر جسمانی بودن حواس باطنی، شمار آنها، ادلة اثبات کنندة هر یک از آنها.  در این نوشتار، یکی از حواس باطنی به نام «وهم» از منظر معرفت شناختی مورد بحث قرار گرفته است. ضرورت پرداختن به این مسئله این است که قوة واهمه نقش فراوانی در خطای ذهن دارد و فیلسوفان مسلمان، از جمله ملاصدرا، ابن سینا و سهروردی، همگی، آن را منشأ خطای ذهن و راه نفوذ شیطان در انسان می دانند تا حدی که علت و چرایی وضع و تدوین علم منطق را حفظ عقل از تصرفات قوة وهم و خیال می­دانند؛ با وجود این و با اقرار اندیشمندان به اهمیت فراوان وهم در بحث خطای ذهن، کمتر به بحث از وهم پرداخته شده است. نوشتار حاضر در پی آن است که، به دلیل آنکه مباحث معرفت شناختی قوای نفس ارتباط تنگاتنگی با مباحث وجود شناختی آنها دارند، ابتدا نظر ملاصدرا در باب  چیستی وهم را بررسی کند و سپس به «چگونگی» و «چرایی» تأثیر وهم در به خطا افکندن ذهن بپردازد.